نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین

www.zarshenas.com دکتر زهره زرشناس در آذرماه سال 1330 در تهران چشم به جهان گشود. پس از دریافت مدرک فوق لیسانس فرهنگ و زبانهای باستانی از دانشگاه تهران،  در سال 1357 با رتبه اول در آزمون ورودی ( کنکور) دانشگاه تهران در دوره دکترای فرهنگ و زبانهای با نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...ادامه مطلب

فرهنگ ریشه شناختی فارسی، محمد حسندوست، 1393 تهران،فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورة پنج جلدي جلد نخست این مجموعه در سال 1383 زیر همین نام به نظارت روانشاد دکتر سرکاراتی و بامقدمه اي از ایشان از سوي فرهنگستان زبان و ادب فارسی انتشار یافته است؛ اما در نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...ادامه مطلب

در زبان هندواروپایی اولیه واژه "اسب" احتمالا  ekwos* بوده است که این ریشه در لاتین به شکل equus  و در یونانی به شکل hippos  در می آید. اسم خاص "فیلیپ" دراصل بازمانده philo-hippos است که به معنی 'دوستدار اسب' می‌باشد . همچنین در انگلیسی واژه hippopotamus را داریم  به معنی "اسب آبی" که از یونانی گرفته شده و وجه تسمیه‌اش در یونانی می‌شود 'اسب رودخانه' چون در یونانی potamos یعنی "رودخانه" و ردپای آن را در واژه Mesopotamia به معنی 'میان دو رود' یا 'بین النهرین' می‌توان دید. این ekwos* در سنسکریت به صورت ašva در می‌آید. در اوستا ekwos*  ابتدا به صورت aspah و بعد به شکل aspa در می‌آید.*ekwos⏩ aspah⏩ aspa ⏩اسب البته در فارسی باستان داریم :*ekwos ⏩ assah ⏩ açaیک نوع /س/ مشدد است که آن را با ç یعنی حرف c و نشانه cedilla نشان می‌دهند. به‌هرحال این aspa به asp و بعد به 'اسب' تبدیل می‌شود. کلمه 'سوار'  که در پهلوی به صورت aswār بوده در اصل بازمانده aspa-bāra یا assabāraمی‌باشد که هم "سوار بر اسب" معنی می‌دهد هم "بار یک اسب " یعنی باندازه بار یک اسب. همچنین  xar-bāra در فارسی شده 'خروار' یا [به اندازهء ] بار خر.ما چندین اسم خاص داریم که آخرشان بازمانده همین واژه aspa است:arejat-aspaارجاسب  = 'دارنده اسب ارجمند'aršan-aspaارشاسب = 'دارنده اسب نر'baevare-aspaبیور اسب = 'دارنده ده هزار اسب' tum-aspa نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...ادامه مطلب

دکتر شادی آریابد (موزه ایران باستان )1382

نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...

درباره واژه پهلویواژه های پَهلَو، پهلوی، پهلوانی در اصل به معنای پارت و پارتی است و پَهلَو حاصل تحول واژه پارت است و بررسی ریشه شناسی هم این موضوع را نشان می دهد:در دوره میانه، با قلب rθ و تبدیل r>l و θ>h تحول آوایی به صورت زیر رخ داده است: (نش نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...ادامه مطلب

زبان فارسی میانه (پهلوی) ، مادر زبانهای مردمان ایران زبان فارسی میانه یا پهلوی ، مادر زبانهای مردمان ایران از کردستان و بلوچستان و دیلم و مازندران، گیلان و خوزستان، خراسان و پارت، آذربایجان و ماد، اراک و پارس ... بلخ ، سغد و خوارزم و سمرقند، و کومش و نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...ادامه مطلب

 زبان ایرانی باستانایرانی باستان بسیار به سنسکریت نزدیک بوده است. دو نمونه از مشهورترین تفاوتهای آوایی این دو زبان عبارتند از:1.  IE. *s > Skt. s = Av. he.g. Skt. asura- = Av. ahura- =   "اهورا"e.g. Skt. sapta- = Av. hapta- = "هفت" 2.  IE. art/ṛt نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...ادامه مطلب

ریشه شناسی واژه خوزستان:OP hūja-, hūvja- +-stāna- > IPa ḥwzstn; IMP hwcstn; BMP ḥwcyst’n  /hūzestān/; MMP/MPa ḥwjyst’n /hūžestān/ > NP xūzestānبخش اول نام-واژه‌ای است که در پارسی باستان (/ﻫ/ آغازی در خط پ.ب. نوشته نمی‌شود) با آن سرزمین مردمی به نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...ادامه مطلب

« قطعه ای پهلوی » پیشگفتار : این قطعه ؛ متنی است ناقص که دارای 6 بند است که ابتدای آن معلوم نیست . این متن در دستنویس MK آمده است و در برگه ی 84 کتابِ متن های پهلوی آمده است . در این قطعه نام کماره دیوان برده شده است ، این دیوان که آفرینش اهریمن هس نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...ادامه مطلب

«برگردانِ بخشی از کتاب اندرز کودکان » به نام دادار اورمزد خویشکاری ( = تکلیف ) پسرکان را بدین شرح , بزرگِ دبیرستان ( = مدرسه ) ( دستور ) داده است : هر روز , در شب در فردا ( = شبگیر روز آینده ) , پیش چو خورشید برآید , از بستر برخیزید . پس خویشتن دست نوشته ایی از اردشیر اول هخامنشی بر روی بشقاب سیمین...ادامه مطلب